Onopgemerkte mensen, vereeuwigd door een onopgemerkte fotograaf

Onopgemerkte mensen, vereeuwigd door een onopgemerkte fotograaf

11 augustus 2021

Dit mysterieuze verhaal gaat over de postuum ‘ontdekte’ straatfotograaf Vivian Maier. Haar verhaal – van de verborgen, geniale gek – is tragisch, maar biedt vooral ook troost: het leverde waanzinnig mooie beelden op die nu gelukkig bewaard zijn gebleven.

Top fotografen
Als beroeps gekkie ben ik altijd gefascineerd geweest van mooie fotografie en het juist toepassen daarvan in reclame-uitingen. Het was “1979” dat ik direct van de AGS (Amsterdamse Grafische School) terecht kwam bij een groot reclamebureau in Amsterdam. Tijdens de jaren en vele bureau’s die daarop volgden werkte ik als Art Director samen met de meest creatieve en excentrieke mensen die je maar kan voorstellen.

Tijdens deze periode werd er samengewerkt met topfotografen uit die tijd als Boudewijn Smit, Martin Woods, Manfred Wirtz, Jan Zwart en Christian Lohman. En daarmee stond voor mij vast!  “Voor een goede foto, is een goede fotograaf nodig”. Maar hier kom ik in latere blog’s nog wel op terug. Al dat fraais wordt vaak uitgebracht door fotografen en uitgevers in de mooiste fotoboeken, deze nemen je mee in hun kijk op de wereld waarin wij mogen leven. Of het nu gaat om mode, reizen, mensen of in de sport. In de komende tijd zal ik vaker zo’n boek en/of fotograaf met zijn werk voorstellen, en daarmee zijn specialisme en stijl.     

150.000 negatieven
Vivian Maier - Street Photographer is een fotoboek van het werk van een vrouwelijke straatfotograaf wier indrukwekkende oeuvre pas tegen het einde van haar leven werd ontdekt en vervolgens direct een wereldwijde sensatie veroorzaakte. Vivian Maier (New York, 1926 - 2009) was gedurende haar hele werkzame leven professioneel nanny. In haar vrije tijd documenteerde ze het leven in grote Amerikaanse steden zoals New York en Chicago zonder dat iemand uit haar directe omgeving ooit het resultaat hiervan zag. Ze liet een indrukwekkend oeuvre na van 150.000 negatieven waarvan de kwaliteit zich kan meten met beroemde tijdgenoten als Joel Sternfeld, Joel Meyerowitz, Elliot Erwitt en Garry Winogrand.

Nooit de deur uit zonder camera 
Vivian Maier, geboren in de VS als dochter van een Franse moeder en Oostenrijkse vader, was een solitaire persoonlijkheid. Beide ouders verdwenen vroeg uit haar leven zodat ze snel op eigen benen moest staan. Vanaf 1951 begon ze als nanny te werken en ze bleef dit voor de rest van haar leven doen. Mensen uit haar omgeving typeerden Maier als zeer intelligente, excentrieke, nieuwsgierige en met een vrije geest. Ze documenteerde alles wat haar aandacht trok, zowel in foto's als in geluid en film. Op straat bewoog ze zich vrij onopvallend. Ze droeg een hoedje, een lange jurk, een wollen jas, herenschoenen en ging nooit de deur uit zonder camera om haar nek.

Overwegend zwart-wit 
Ze was haar hele leven vrijgezel, had geen kinderen maar bekommerde zich als een moeder over de kinderen voor wie ze zorgde. Bij een welgestelde familie in Chicago, de Gensburgs, bij wie ze in 1956 introk, kreeg Maier haar eigen badkamer, die haar eerste eigen donkere kamer werd. Haar fotografische werk, dat eerst overwegend zwart-wit was, concentreerde zich op sociale onderwerpen: het straatleven, minder bedeelden en emigranten. Toen de kinderen volwassen werden in de jaren '70, was Maier gedwongen werk te zoeken bij andere families, zodat ze haar filmmateriaal niet meer kon ontwikkelen en de rolletjes zich begonnen op te stapelen. In die tijd experimenteerde Maier met kleurenfilm wat voor een nieuwe benadering zorgde in haar fotografie en tot steeds meer abstractie leidde.

Financiële zorgen 
In de jaren '80 zag ze zich opnieuw geconfronteerd met ontwikkelingen die haar het fotograferen moeilijker maakten. Financiële zorgen en het gebrek aan een vast dak boven haar hoofd leidden ertoe dat haar filmrolletjes zich nog meer ophoopten. Ergens aan het eind van de jaren '90 zou Maier haar camera definitief neerleggen en belandden haar spullen in een opslag, terwijl ze probeerde het hoofd boven water te houden. De kinderen van de Gensburgs redden haar van een dakloos bestaan en regelden een kleine studio voor haar. Het fotografische archief in de opslag raakte echter langzaam in vergetelheid, totdat het wegens wanbetaling geveild werd in 2007.  Het archief werd in meerdere delen aan verschillende klanten verkocht en een groot deel kwam in bezit van John Maloof uit Chicago.  

Wie was deze vrouw?
John Maloof kocht een aantal dozen met negatieven op deze veiling voor de fun, hij moest er 380 dollar voor betalen herinnert hij zich. Nadat hij een paar afdrukken had laten maken, werd Maloof, als niet kenner getroffen door de beelden die hij onder ogen kreeg. Wie was deze vrouw? En waarom had niemand nog nooit van haar gehoord.

Een zoektocht op internet leverde niks op. John Maloof plaatste wat afdrukken vervolgens op een fotoblog en al snel stroomde enthousiaste reacties binnen. Daarna besloot hij ook andere dozen met haar werk op te sporen en aan te kopen. Zo kwam hij ook in bezit van een opslagruimte met daarin haar complete leven: jurken, rekeningen, folders, treinkaartjes, schoenen, ongecaste belastingcheques, hoeden en nog veel meer. En ook zo’n 150.000 duizend foto-negatieven en enkele duizenden niet ontwikkelde filmrolletjes.

Gevoel voor compositie
Onbekende mensen uit een vervlogen eeuw in een Amerikaanse metropool. Foto’s die zich onbespied wanend, soms quasi poserend, alleen of in groepen maar altijd met een feilloos gevoel voor compositie vastgelegd. Toen hij het nader liet onderzoeken werd pas de ongelofelijke kwaliteit van haar werk duidelijk. De rest is geschiedenis. Het boek, film en tentoonstellingen Vivian Maier, Street Photographer zijn gebaseerd op het materiaal dat John Maloof in bezit kreeg. Inmiddels zijn er een viertal boeken verschenen.

In 2008 gleed Vivian Maier in Chicago uit op het ijs en kwam ongelukkig ten val. Waarna ze in april 2009 komt te overlijden en liet ze de wereld een immens fotografisch archief na.

Ik vind haar foto’s geweldig, en haar Rolleiflex leende zich uitermate om vanuit de heup en onverwacht deze beelden vast te leggen. Maar wat haar foto’s echt zo mooi maakt is de compositie en timing en durf om te fotograferen. En het is een fantastisch verhaal dat ze uiteindelijk bij toeval is ontdekt.

Ontdek en geniet, Herbert

ons specialisme

Perfect Binding Brochure Mockup spread5

Vraag onze brochure aan

MEER RESULTAAT?

LAAT MIJ MEEDENKEN